Nakon što sam obišao pet gradova u Albaniji dolazim u Krujë (Albanci izgovaraju Kruja). Plan je bio samo tu prespavati i odmah ujutro kretanje za Sarajevo, ali odmah po dolasku shvatio sam da je trebalo doći ranije i provesti ovdje barem jedan dan. Po preporuci rođaka sam tražio Emiliana i imao namjeru da spavam u njegovom apartmanu – više od 200 godina stara kuća koja je vrlo lijepo preuređena u mali hotel unutar tvrđave. Nažalost Emilijano je bio “pun” i onda je uz njegovu pomoć nastalo ubrzano traženje smještaja.
Emilijano veli: “Pomoći ću ti ali moraš kod mene nakon što se smjestiš doći na večeru”.
“Ma naravno da hoću, samo reci neko pristojno mjesto za spavanje.” Uzimam mobitel i na booking.com nalazimo hotel Panoramu. Uz par klikova rezervišem sobu i samo 10 minuta kasnije pojavljujem se na recepciji. “Dobro veče. Ja sam rezervisao smještaj kod vas.” Recepcionar me zbunjeno gleda i misli da ili nešto nisam uradio kako treba ili ga lažem jer on napamet zna sve rezervacije. Ipak nije znao za moju jer sam se nacrtao odmah nakon rezervacije. Možda se pitate zašto sam pravio rezervaciju na booking.com kada mi je Panorama pod nosom. Emilijano mi je rekao da nekad ne žele izdati za jednu noć, a booking.com prikaže realno stanje slobodnih apartmana. I tako, ne samo da mi je pomogao da se smjestim, nego mi je nakon višesatne vožnje pripremio izvanrednu večeru.
Krujë je za Albaniju ono što je Jajce za Bosnu i Hercegovinu. To je bilo najveće iznenađenje mog drugog putovanja po Albaniji. Bivši glavni grad i jedan od najljepših gradova Albanije smješten je na strmim padinama istoimene planine. Zbog jake strmine na kojoj je grad izgrađen ulice motaju u obliku sempentina, a cijeli ambijent djeluje bajkovito. Tvrđava je smještena u prilično nepristupačan teren što ima svoju ratnu logiku. Po arhitekturi (tvrđava, stare kuće i građevine) odmah prepoznajete da dolazite u grad sa značajnim historiskim naslijeđem. Čaršija sa trgovačkim radnjicama i kaldrmom je kao preslikana iz Mostara ili Sarajeva. Uticaj Otomanskog carstva je lako uočljiv.
Krujë je od Sarajeva udaljeno 368 kilometara. Nalazi se u centralnom sjevernom dijelu Albanie. Naziv je dobio po albanskoj riječi Kroi što znači “fontana”. Krujë je istovremeno naziv i za opštinu u širem regionu (vidi kartu). Lociran je između planine Krujë i rijeke Ishëm. Nalazi se 20 kilometara sjeverno od Tiranë (Tirane), glavnog grada Albanie, a 37 kilometara od Durrës (Drača), poznatog turističkog ljetovališta. Prije ulaska u sam grad prolazite kroz Fushë-Krujë koje predstavlja oblast u sastavu opštine Krujë. Prilaz gradu je dobar asfaltni put koji u dijelu prije samog ulaska prolazi kroz prelijepe šumovite predjele.
Naseljavali su ga drevno Ilirsko pleme Albani. 1190 godine Krujë postaje glavni grad prve autonomne albanske države u srednjem vijeku, Kneževine Arbër. Kasnije postaje glavni grad Kraljevine Albanije. Početkom 15. vijeka Krujë su osvojili Otomanlije, ali su ga povratili 1443 pod vođstvom Skenderbega, vođe Lige Leže, koji je do svoje smrti 1468. god. odolijevao Osmanskim napadima. Osmanlije preuzimaju kontrolu nad gradom nakon četvrte opsade 1478., i ugrađuju Krujë u svoje teritorije.
Od 1906 počinju pobune protiv Otomanskog carstva i 1912.god. slijedi proglašenje nezavisnosti Albanije. Sredinom 1910-ih dolazi do sukoba između kratkotrajne Republike centralne Albanije, koju je osnovao Esad Toptani i Kneževine Albanije. 1914. Toptani uspio da uspostavi kontrolu nad gradom, ali ga Prenk Bibe Doda iste godine ponovo prisajedinjuje Kneževini Albaniji. Tokom Drugog svjetskog rata to je bio centar aktivnosti lidera otpora Abaz Kupi.
Muzeji Krujë uključuju Skenderbeg muzej i nacionalni etnografski muzej. Skenderbeg muzej je osnovan 1982. godine i izgrađen je u okolini Krujë tvrđave. Muzejska kolekcija uključuje uglavnom artefakate iz 15. vijeka koji se odnose na period albansko-osmanskog rata. Nacionalni Etnografski muzej Krujë osnovan je 1989. godine i nalazi se u vili porodice Toptani izgrađenoj 1764. Glavni eksponati muzeja su predmeti od zanatstva, čija dob varira od 60 do 500 godina.
Ostatke tvrđave i Skenderbegov muzej sam snimio iz vana, ali na žalost nisam uspio uči u muzej jer sam se zadržao u Draču tako da sam stigao kasno popodne. Na fotografijama koje sam načinio prilikom obilaska okoline muzeja možete vidjeti bračni par koji se taj dan vjenčao. Sa zadovoljstvom su mi pozirali.
Na albanskom jeziku naziv grada se izgovara Kruja. U vizantijskim dokumentima početkom 7. vijeka je pominjan kao Kroai (na grčkom Κροαί), dok je u srednjem vijeku na latinskom bio poznat kao Croia, Croya i Croarum. Tokom osmanskog doba je poznat kao Ak Hisar ili Akçahisar od turske riječi AK (bijelo) i Hisar (dvorac).
Prema popisu stanovništva vršenom 2011.god. u samoj gradskoj zoni živi 11.721, a u širem regionu koji obuhvata cijelu opštinu Krujë živi 59.814 stanovnika. Religijska struktura Albanije je slična religijskoj strukturi Bosne i Hercegovine. Muslimani, pravoslavci i katolici sačinjavaju glavninu stanovništva i to muslimani (56.70%), katolici (10.02%), pravoslavci (6.75%), ateisti (2.5%), ostali (16.30%). Ostale religijske skupine spadaju u procente ispod 1%.
Albansku zastavu na kojoj je orao možete vidjeti na mnogim mjestima i to ne isključivo praznicima. Albanci obožavaju svoju zastavu i rado je postavljaju na vlastitu kuću, a pored albanske možete često vidjeti i američku, njemačku ili zastavu neke druge države. Ta druga zastava je znak da je vlasnik kuće radio u inostranstvu i u znak zahvalnosti za zarađeni novac postavlja i zastavu države u kojoj je proveo “gastarbajterske” dane.
Za kompletan album kliknite na ovaj link: Foto galerija Kruje (Nisam imao puno vremena za ove fotografije. Predvečerje i veče. Možda ovi snimci nisu dovoljni da prikazu Kruje u pravom svjetlu.)
Posjeta ovom pitoresknom gradiću bi trebala biti neizostavan dio vašeg putovanja u Albaniju. Ne sječam se koliko Hotel Panorama u kojem sam spavao jednu noć ima zvjezdica. Planinarima to uglavnom nije bitno. Ipak dodao sam link kako bi ste vidjeli kako izgleda smještaj. Ne samo Emilijano, nego skoro svi Albanci su vrlo predusretljivi. Ako nisu radili u inostranstvu strane jezike ne znaju, ali su nekoliko puta razumjeli šta pitam i odgovarali su mi na albanskom. Sa malo igrokaza i mahanja rukama su uspjevali sve objasniti. Poneko će vas onako usput upitati odakle ste. Kada kažete da ste iz Bosne i Hercegovine ili Sarajeva na licu se odmah pojavi osmjeh, a ponekad i oduševljenje što su vas sreli. Onaj osječaj kada znate da ste negdje dobro došli – neprocjenjivo.
Izvor: https://en.wikipedia.org/wiki/Kruj%C3%AB
koordinate: 41°30′N 19°48′E
Korisne informacije i linkovi:
http://www.udaljenosti.com/albanija/kruje/
